مقاله شرايط و نحوه انجام آبياري قطره‌اي گياهان و بارور كردن زمين

دسته بندي : فنی و مهندسی » کشاورزی و زراعت
مقاله شرايط و نحوه انجام آبياري قطره‌اي گياهان و بارور كردن زمين در 12 صفحه ورد قابل ويرايش

خلاصه مطالب:

آبياري قطره اي روش موثري براي حاصلخيز نمودن زمين است و جدا از ويژگيهاي خاص محيطي و ارگانيسم موجود در خاك، اين روش مي‎تواند به افزايش كيفيت محصول و خاك زمين كمك كند.

براي دستيابي به شرايط ايده آل در ميزان حاصلخيزي زمين نياز به دانش كافي و آشنايي با روشهاي مغذي نمودن و غني كردن خاك داريم، تأمين مواد مغذي خاك از طريق تكنولوژي تزريق مواد و يا برنامه هاي علمي آبياري و علاوه بر اينها تكنيكهاي جديد پرورش خاك و يا غلات مي‎تواند امكانپذير باشد.

استفاده از اين تكنيكها علاوه بر كمك به افزايش كيفيت محصول مي‎تواند در كاهش صدمات محيطي مؤثر بر كيفيت محصول و خاك نيز تأثير گذار باشد.

يك آبياري اصولي و علمي مي‎تواند به اندازه تأثير يك خاك مغذي و حاصلخيز بر كيفيت محصول اثرگذار باشد. استفاده از روشهاي آبياري اصولي و علمي با كاهش ميزان رطوبت غيرضروري زمين مي‎تواند در كاهش آلودگيها و بيماريهاي موجود در خاك مرطوب نيز مؤثر باشد.

در واقع استفاده از روش آبياري قطره اي كنترل امراض و آفات موجود در زمين را نيز آسانتر مي‌كند. براي دستيابي به روش ايده آل نياز به مديريت دانش و مهارت كافي است، در بحث فوق اطلاعات مهمي در خصوص اجزا و برنامه هاي اصلي كه در طرح ريزي و ارزيابي يك برنامه باروري موثرند ارائه شده است.

فراهم كردن مواد مغذي موردنياز خاك:

در طرح ريزي يك برنامه تغذيه و تأمين مواد مغذي خاك نياز به دانش كافي و اطلاع از وضعيت مواد معدني موجود در خاك است. بسياري از خاكها به طور ذاتي حجم وسيعي از مواد معدني و مغذي را دارا هستند و استفاده از روش آبياري نادرست و يا تغذيه نادرست خاك، مي‎تواند به آن آسيب رسانده و صدمات جدي به خاك وارد نمايد. برنامه مناسب براي تقويت و بارور نمودن خاك از منطقه اي به منطقه ديگر متفاوت است به همين دليل انجام تحقيقات آزمايشگاهي پيش از اعمال برنامه ها روي زمين امري ضروري و اجتناب ناپذير است.

خاكها داراي انواع تركيبات معدني و يا آلي نيتروژن هستند، ميزان اين تركيبات در خاكها با هم متفاوت است اما بيشتر مواقع خاكها داراي ميزان بيشتري NO3 هستند و NO4 معمولاً 20% حجم مواد معدني خاك را به خود اختصاص مي‎دهد. تشخيص دقيق ميزان نيتروژن در حالت تركيبات معدني كار مشكلي است اما به هر حال آگاهي از ميزان اين تركيبات در خاك امري ضروري است و به طور عموم ميزان تركيبات معدني نيتروژن در 5/0 تا 2 كيلوگرم خاك براي تخمين زدن ميزان كلي آن لازم است. (Magdoff, 1991)

برخلاف نيتروژن و تركيبات آن تشخيص ميزان K , P در خاك با استفاده از آزمايشهاي شيميايي ساده امكانپذير است. تشخيص ميزان اين مواد نيز بستگي به شرايط خاص محلي و خصوصيات خاك موجود در هر محل دارد. در مناطق جنوبي خاكهاي ماسه اي اسيدي سرشار از P و K وجود دارد. تشخيص ميزان K و P در خاكهاي معدني در مناطق غربي از طريق استفاده از بي كربناتها و استات آمونيوم امكانپذير است، Reisenauer , 1983 ) ، خاكهاي معدني مناطق غربي معمولاً از حجم K پتاسيم بالايي برخوردار هستند و ميزان حاصلخيزي آنها با گذشت زمان افزايش مي يابد، ميزان P فسفر موجود در اين خاكها نيز در حد مطلوبي قرار دارد. ميزان پتاسيم K در خاكهاي مناطق جنوب شرقي معمولاً كمتر است، گرچه كه ميزان فسفر به اين عوامل بستگي ندارد و با افزايش دفعات كاشت محصول ميزان P موجود در خاك افزايش مي يابد.

ميزان مواد مغذي موردنياز:

سبزيجات مختلف در ميزان مواد معدني موردنياز با هم تفاوت دارند، به طور عموم، N، P و K در انواع مختلف گياهان داراي حجم يكساني هستند، ميوه جات و سبزيهايي مثل گوجه فرنگي، فلفل و هندوانه تا زمان گل دهي به مواد معدني زيادي نياز ندارند. به طور كلي حجم مواد معدني موردنياز در ميوه ها نسبت به غلات بسيار كمتر است. اما حجم اين مواد در سبزيجاتي مثل كرفس، كاهو و بسياري از انواع غلات بسيار بالاست و البته حجم اين مواد درست پيش از برداشت محصول در اين نوع سبزيجات افزايش مي يابد.

بايد دقت شود كه روشهاي تقويت و باروري زمين براساس خصوصيات منطقه اي و محلي خاك و محصول متفاوت است و به همين علت تشخيص تفاوتهاي موجود در خاك مناطق مختلف براي تدوين يك برنامه مناسب و مؤثر بسيار ضروري است.


روشهاي آبياري قطري:

يكي از مهمترين فوايدي كه آبياري قطره اي دربردارد تزريق مواد معدني و مغذي موردنياز خاك به آب است كه در آبياري قطره اي وارد خاك مي شود، بيشترين موادي كه به اين طريق وارد خاك مي‎شوند N و K هستند. گياهان به K (پتاسيم) و N (نيتروژن) بيشتر از مواد ديگر نيازمندند و استفاده از اين روش براي تأمين مواد مغذي موردنياز خاك بسيار مؤثر و كاربردي است. به علت شست و شوي N و K از سطح خاك

در اكثر مواقع براي جبران اين كمبود از روش تزريق و آبياري قطره اي استفاده مي‎شود. علاوه بر آن تزريق اين مواد به آب از مشكلاتي مثل انباشته شدن و يا رسوب املاح نيز جلوگيري مي‌كند. فسفر،‌ كلسيم Ca ، Mg و بسياري مواد معدني ديگر را مي‎توان از طريق تزريق به آب و آبياري قطره اي وارد خاك نمود و از رسوب و ته نشين شدن آنها نيز جلوگيري كرد.

براي جلوگيري از انباشتن و رسوب موادي مثل PH , Fe , Mg , Ca و كربنات و بي‌كربناتها بايد ميزان موردنياز خاك و محصول كاشته شده در آن را در نظر گرفت اما به طور معمول با افزايش ميزان PH ، ميزان وقوع رسوب نيز افزايش مي يابد.

منابع مواد معدني:

همانطور كه ذكر شد انواع متفاوتي از مواد تقويتي را مي‎توان به روش تزريق و آبياري قطره اي وارد خاك نمود. منابع داراي N (نيتروژن) عموماً شامل محلولهاي نيترات اوره- آمونيوم، نيترات آمونيوم، نيترات كلسيم و نيترات پتاسيم هستند. پتاسيم نيز مي‎تواند از طريق كلريد پتاسيم، سولفات پتاسيم، تيوسولفات پتاسيم، و يا نيترات پتاسيم تأمين شود. منابع داراي فسر محدودتر هستند، اسيد فسفريك يا محلول فسفات آمونيوم معمولاً براي تأمين فسفر استفاده مي‎شوند. فسفات پتاسيم نيز در دسترس است اما به طور معمول استفاده نمي‎شود.

كامل وجود داشته باشد.

در خاكهاي ماسه اي فلوريدا دوره و زمان كافي براي طي اين چرخه از 45 دقيقه براي محصولات جوان و تازه رشد كرده تا 5/1 ساعت براي محصولاتي كه به رشد كامل رسيده اند كافي به نظر مي رسد.

بررسي لزوم وجود مواد مغذي و معدني:

برنامه هاي آبياري اصولي كه به آنها اشاره شد در بيشتر موقعيتها مواد معدني مناسب و موردنياز را براي خاك تأمين مي‌كنند، چرا كه وجود مواد معدني كافي در خاك براي رشد بهتر و كيفيت بيشتر محصول اهميت زيادي دارد. در بعضي از انواع محصولات امكان بررسي تركيبات نيتروژن NO3-N موجود در خاك معمولاً قبل از مرحله كاشت وجود دارد و بعد از آن نمونه برداري نتيجه مطلوب را در بر نخواهد داشت. از زماني كه اضافه كردن مواد معدني و نيتروژن به خاك از طريق آبياري قطري انجام مي‎شود امكان تأمين مواد موردنياز به حد كافي براي محصولات و خاك زراعتي بيشتر فراهم شده و نتايج بهتري دربرداشته است، به طوري كه به تدريج بر كيفيت عملكرد و نحوه كار اين روش افزوده شده و هر روز پيشرفتهايي در اين زمينه حاصل مي‎شود.

در حال حاضر تكنيكهاي متفاوتي براي تخمين ميزان نيتروژن وجود دارد و يكي از آنها استفاده از تيوبهاي حلال خاك به نام Suction Lysimeter است. اين وسيله شبيه فنجان سراميكي است كه به تيوبهاي عميقي متصل شده است و در خاك قرار مي‎گيرد و عمليات نمونه برداري و وكيوم خاك را انجام داده و آب نيز از خاكهاي اطراف دستگاه وارد تيوب مي شود، مراحل خاصي انجام شده و ميزان نيترات موجود در خاك سنجيده مي‌شود. اما استفاده از روش Suction Lysimetry محدوديتهايي هم به دنبال دارد، اول اينكه هر قسمت از زمين داراي ويژگيهايي متفاوت با قسمتهاي ديگر است و زماني كه NO3-N به وسيله فشار هوا به جلو رانده مي‎شود ممكن است حجمي از آن در مسير ته نشين شده و يا در قسمتهايي از مسير بماند، البته اين مشكل نسبتاً قابل حل است و با نمونه برداري هاي مكرر از قسمتهاي مختلف قابل جبران خواهد بود، اما مطمئناً هزينه و زمان زيادي صرف انجام اين كار خواهد شد. تجزيه و تحليل دقيق و اصولي نتيجه كار نيز مشكل ساز است به طور عموم مقدار بيش از 75 ميلي گرم بر ليتر نيتروژن گواهي اين مطلب است كه ميزان نيتروژن موجود در خاك به اندازه اي است كه مي‎تواند نيازهاي اساسي و اوليه خاك و محصول كاشته شده را رفع نمايد.

مقدار تركيبات نيتروژن NO3-N كمتر از اين حد احتمالاً براي محصول مشكل ساز بوده و نمي تواند نيازهاي اوليه محصول را تأمين نمايد.

يكي ديگر از روشهاي تخمين زدن ميزان نيترات موجود در خاك روش "quick test" است كه در سال 1994 به نام استاندارد Hartz پيشنهاد و ارائه شده است. اين روش اين مزيت را دارد كه مي‎تواند ميزان نيتروژن موجود در خاك را در عمق ريشه گياه تشخيص داده و حتي كامپوزيتها و تركيباتي را هم كه داراي نيتروژن هستند تشخيص داده و مقدار آنها را تخمين مي زند.