مقاله بررسی جايگاه سيستم حمل و نقل زميني استان بوشهر در گردشگري استان بوشهر

دسته بندي : فنی و مهندسی » شهرسازی
مقاله بررسي جايگاه سيستم حمل و نقل زميني استان بوشهر در گردشگري استان بوشهر در 71 صفحه ورد قابل ويرايش

فهرست مطالب

عنوان صفحه

فصل اول: كليات تحقيق

مقدمه و بيان مسئله .............................................................................................. 2

فصل دوم: ادبيات تحقيق

قسمت اول- گردشگري

مقدمه .................................................................................................................... 6

تعاريف گردشگري................................................................................................ 7

تعريف گردشگر..................................................................................................... 9

اركان صنعت گردشگري....................................................................................... 9

نقش زيرساخت‌ها در توسعه صنعت گردشگري ................................................. 10

موانع توسعه گردشگري ايران از نقطه نظرات مختلف......................................... 11

استان بوشهر و تقسيمات سياسي آن .................................................................. 14

جغرافياي طبيعي استان بوشهر............................................................................. 18

جاذبه‌هاي گردشگري استان بوشهر..................................................................... 22

قسمت دوم- حمل و نقل

مقدمه .................................................................................................................... 30

حمل و نقل چيست؟ .............................................................................................. 31

ارتباط حمل و نقل و گردشگري............................................................................ 33

مدل مستقيم حمل و نقل......................................................................................... 34

عوامل موثر در توسعه حمل و نقل....................................................................... 36

اهميت سرمايه گذاري در حمل و نقل .................................................................. 37

فصل سوم: روش تحقيق

مقدمه..................................................................................................................... 40

فرضيه‌هاي تحقيق.................................................................................................. 40

اهداف تحقيق.......................................................................................................... 41

روش تحقيق........................................................................................................... 41

خلاصه مراحل انجام تحقيق.................................................................................. 42

جامعه آماري......................................................................................................... 43

فصل چهارم: نتيجه‌گيري

مقدمه..................................................................................................................... 51

نتيجه‌گيري و ارائه پيشنهادات............................................................................... 52

الف- نتايج حاصل از آزمون فرضيات، از ديدگاه مسافران.................................. 52

ب- نتايج حاصل از آزمون فرضيات، از ديدگاه كارشناسان................................ 55

پيشنهادات به مسئولين.......................................................................................... 56

پيوست‌ها
الف- منابع و مآخذ ............................... 60

ب- پرسش نامه‌ها................................................................................................. 62

اهميت و ضرورت تحقيق

توسعه گردشگري استان بوشهر مي‌تواند عاملي براي رشد و توسعه استان ذكر شود كه به اشتغال‌زايي و توسعه اقتصادي آن مي‌توان اشاره كرد. وجود سواحل زيبا و هواي مطبوع اين خطه از سرزمين مادر فصول سرد مي‌تواند براي هر گردشگري، چه داخلي و چه خارجي جذاب باشد. اما استان بوشهر با داشتن اين امتياز كمتر از اين توان بالقوه سود برده است. پس قطعاً‌ موانعي وجود دارد كه يكي از اين موانع وضعيت نامناسب سيستم حمل و نقل زميني استان و شبكه راههاي آن مي‌باشد.
هدف تحقيق

هدف اصلي تحقيق پاسخگويي به اين سوال است كه آيا وضعيت موجود سيستم حمل و نقل زميني يكي از موانع توسعه و رونق گردشگري به شمار مي‌آيد؟
فرضيه‌هاي تحقيق

- فرضيه اصلي: وضعيت نامناسب سيستم حمل و نقل زميني يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.

- فرضيه فرعي (1): وصل نبودن استان بوشهر به شبكه راه‌آهن يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.

- فرضيه فرعي (2): وضعيت نامناسب شبكه‌راه‌هاي برون شهري استان يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.

- فرضيه فرعي (3): وضعيت نامناسب تأسيسات و خدمات جانبي راه‌هاي برون شهري استان يكي از موانع توسعه گردشگري استان است.
روش تحقيق

روش تحقيق مورد استفاده از نوع توصيفي و از نوع پيمايشي است.
روش جمع آوري اطلاعات

روش جمع‌آوري اطلاعات از طريق پرسش‌نامه، مصاحبه و منابع كتابخانه‌اي مي‌باشد.
قلمرو تحقيق

قلمرو مكاني اين تحقيق محدوده جغرافيايي استان بوشهر است و مسافران و كارشناسان سازمان ميراث فرهنگي، قلمرو زماني فروردين 85 مي‌باشد.
جامعه و نمونه آماري

- مسافران

- كارشناسان
نتايج مورد انتظار تحقيق

توسعه حمل و نقل زميني مي‌تواند نقش مهمي را در توسعه گردشگري ايفا كند و براي دسترسي به هر مكان و جاذبه اي سيستم حمل و نقل به عنوان يك زير ساخت مطرح و مهم است.



مقدمه

يكي از زمينه‌هاي حركت از اقتصاد متكي به نفت، به اقتصاد غير نفتي، تغيير ساختار اقتصادي كشور است و براي چنين تغييري نگرشي يكپارچه در ابعاد يكپارچه در ابعاد اقتصادي، اجتماعي، حقوقي و مديريتي ضروري به نظر مي‌رسد. يكي از عرصه‌هاي تنوع، تنوع بخشي اقتصادي كشور با توجه به تنوع محيطي و مزيت‌هاي نسبي موجود، گردشگري است.

گردشگري امروزه در اغلب كشورها به ويژه كشورهاي جهان سوم كليد اقتصاد بشمار مي‌رود، تا جايي كه در اين كشورها گردشگري بيش از ساير برنامه‌هاي توسعه در اولويت قرار گرفته است. تنوع بخشي به اقتصاد، بالا بردن شاخص‌هاي توسعه انساني، مشكلات ناشي از صنعتي شدن و آلودگي بيش از حد استاندارد شهرها و بويژه شهرهاي بزرگ، افزايش بهره‌ وري نيروي انساني، اشتغال‌زايي، تكامل فرهنگ‌ها، حفظ محيط زيست و در مجموع توسعه پايدار از دغدغه‌هايي است كه جهان سوم با آن روبرو است و هر يك از كشورها در هر سطحي از توسعه تلاش مي‌كنند تا پاسخي مناسب به دغدغه‌هاي مذكور بدهند.

در بين كشورهايي كه به تنوع بخشي اقتصاد روي آورده‌اند و مي‌خواهند خود را از اقتصاد تك پايه‌اي برهانند، در جستجوي شناخت مزيت‌ها يا خلق آنها هستند. يكي از اين مزيت‌ها، گردشگري است كه اغلب كشورها به ويژه كشورهايي كه به لحاظ موقعيت مكاني از اين مزيت برخوردارند. در برنامه‌هاي ملي خود آنرا گنجانده‌اند با از اين طريق بتوانند فرايند توسعه ملي خود را تكامل بخشند.

مسافرت و صنعت گردشگري به عنوان بزرگترين و مهمترين صنعت در دنياي امروز به حساب مي‌آيد. بسياري از كشورهاي اين صنعت پويا را به عنوان منبع درآمد، اشتغال، رشد بخش خصوصي و توسعه ساختار زيربنايي خود مي‌دانند. بويژه كشورهاي در حال توسعه، به توسعه گردشگري اهميت بيشتري مي‌دهند. (واي؛ 1377؛ ص 27)

توسعه گردشگري در هر پايه و برنامه‌اي كه در مورد توسعه باشد، عامل كليدي بشمار مي‌رود توسعه كشاورزي، صنعت و گردشگري از راه‌هاي مختلف ايجاد كسب و كار هستند و احتمالاً، توسعه گردشگري ساده‌ترين روش براي كسب وكار و در آمد در مقايسه با دو روش ديگر است. در كشور ما صنعت گردشگري از پتانسيل بالايي برخوردار است و اگر توجه خاصي به آن شود مي‌تواند درآمد زيادي را عايد كشور كند.

تعريف گردشگري

امروزه گردشگري به عنوان يكي از پديده‌هاي مهم زندگي اجتماعي بشر، از ديدگاه علوم مختلف از جمله اقتصاد، جامعه‌شناسي، جغرافيا و مديريت، مورد بررسي قرار مي‌گيرد و بر همين اساس تاكنون تعاريف متعددي از گردشگري به توجه به ديدگاه موضوعي هر يك از رشته‌ها، صورت گرفته است.

گردشگري از ديدگاه جامعه شناسي عبارت است از: مجموعه روابطي كه شخص گردشگر در محل اقامت موقت خود در مقصد، با انسان هاي ساكن در آن محل بوجود مي‌آورد. در اين تعريف صرفاً به روابط گردشگر و كلاً روابط انساني توجه شده است در حالي كه جغرافي‌دانان در تعريف خود از گردشگري، عمدتاً بر رابطه گردشگران با مقصد و اقليم متمركز مي‌شوند. (كاظمي؛ 1381؛ ص 31)

در فرهنگ لغت گردشگري عبارت است از: مسافرت براي تفريح و سرگرمي و سفري كه در آن مسافر به مقصدي رفته و سپس به محل سكونت خود بر‌مي‌گردد. در تعريف ديگري، گردشگري به سفر موقتي و كوتاه اطلاق شده كه ضمن آن گردشگر به منطقه‌اي خارج از محل سكونت و كار خود به منظور سير و سياحت سفر مي‌كند.

نكات مهمي كه در كليه‌ي تعاريف مشاهده مي‌شود، جدا شدن فرد از محل كار و اقامت دائم خود، كوتاه و موقتي بودن سفر و انجام فعاليت‌هايي مانند بازديد، سرگرمي و تفريح در مدت سفر مي‌باشد.

از نظر اقتصادي گردشگري نشان دهنده انتقال قدرت خريد از يك منطقه به منطقه ديگر است. (الواني؛ 1373؛ ص 18، 19)

نهايتاً‌ اينكه گردشگري فعاليتي است چند رشته‌اي، چند مسئله‌اي، چند بخشي‌ و چند شكلي، چند رشته‌اي از اين جهت كه گردشگري از رشته‌هاي اقتصاد، حقوق، جامعه شناسي ، روان شناسي، جغرافيا، هتلداري، بازرگاني، راه و ساختمان و… استفاده مي‌كند.

چند مسئله‌اي از اين جهت كه با مسائل جغرافيايي، زيست محيطي، مالي و اقتصادي، فني، انساني، فرهنگي و آموزشي، حقوقي و سياسي و امنيتي ارتباط دارد.

چند بخشي از اين جهت كه در گردشگري، بخش‌هاي دولتي، نيمه دولتي، و خصوصي درگير مي‌باشند. چند شكلي از اين جهت كه گردشگري از اشكال مختلف فرهنكي، ورزشي، كسب و كار، درماني، اجتماعي، زيارتي، و استفاده از شيوه‌هاي مختلف حمل و نقل و تاسيسات اقامتي تشكيل مي گردد. (عزيزي؛ 1378؛ ص 48)

تعريف گردشگر

گردشگر به كسي گفته مي‌شود كه اقدام به مسافرت مي نمايد و مدت سفر او بيش از 24 ساعت و كمتر از يكسال است و سفر وي با انگيزه‌هاي تفريحي، استراحتي، فرهنگي، شركت در كنفرانس‌ها، سمينارها و مواردي مشابه صورت مي‌گيرد. (WTO, 1997)

گردشگر به 2 بخش كلي تقسيم مي‌گردد:

1) گردشگر داخلي: كسي است كه از محل اقامت خود حداقل 50 مايل دور شده و براي اهدافي از قبيل امور كاري، تفريحي، شخصي و استراحت در محلي اقامت گزيند. مدت اقامت وي مي‌تودند از كمتر از يك شب يا بيشتر از آن باشد.

2) گردشگر خارجي: افراد ساكن يك كشور كه به خارج از آن كشور سفر مي‌كنند.

اركان صنعت گردشگري

اركان صنعت گردشگري را تركيبي از فعاليت‌ها، خدمات و صنايع شكل مي‌دهد. اركان صنعت گردشگري به قرار زير است:

1) آب و هواي استان:

الف- عوامل موثر بر آب و هواي استان

1- عرض جغرافيايي: مدار رأس السرطان با سه درجه اختلاف از جنوبي‌ترين نقطه‌ي خليج فارس مي‌گذرد. اين به اين معني است كه سواحل خليج فارس در منطقه‌اي بسيار گرم قرار گرفته است. به اين ترتيب، در استان بوشهر در فصل تابستان سيستم پرفشار جنب حاره حاكم مي‌شود. در مقابل، تابش شديد آفتاب تابستاني، توان تبخيري اين منطقه را بالا مي‌برد.

2- ارتفاع از سطح دريا: در بوشهر با فاصله‌ي 200 كيلومتري از ساحل خليج فارس، بدنه‌هاي پله مانند فلات ايران قرار دارد كه تقريباً از ساحل شروع مي‌شود و تا حدود 2000 متري ارتفاع مي‌يابد.

3- فاصله از دريا: در نوار ساحلي استان، اختلاف درجه‌ي حرارت بين شب و روز و فصول به علت نزديكي به دريا كم است. افزايش رطوبت هوا از طريق بخار آب و حاكميت رژيم‌ بادهاي محلي از ديگر تاثيرات خليج فارس است.

4- جهت وزش‌بادها: جهت وزش بادها در وضعيت آب و هواي استان نقش عمده‌اي دارد. بادهاي غربي، در ماه‌هاي سرد سال، استان بوشهر را مانند ساير نقاط ايران تحت تاثير قرار مي‌دهند. اين بادها با عبور از خليج فارس رطوبت زيادي جذب مي‌كنند و باعث ريزش باران در استان مي‌شوند.


ب- عناصر آب و هوايي

1) فشار هوا: خليج فارس به دليل وضع جغرافيايي خود بين فلات ايران و عربستان، در زمستان و تابستان تحت تأثير اقليمي خارج از منطقه قرار مي‌گيرد. اين ناحيه در تابستان، تحت تأثير سيستم پرفشار جنب حاره، آب و هواي گرم و خشكي دارد.

2) درجه حرارت: استان بوشهر از دو بخش تشكيل شده؛ جلگه‌اي و كوهستاني. بخش وسيعي از استان را كوهستان فرا گرفته است وبخشي از آن وسعت كمتري دارد، جلگه‌اي است كه به علت مجاروت با آب‌هاي خليج فارس، تحت تأثير آب و هواي آن قرار مي‌گيرد. گرم‌ترين ماه سال مرداد و سردترين ماه، دي است.

3) پوشش گياهي استان

وجود آب و هواي خشك و بياباني و تبخير زياد در استان بوشهر باعث فقر نسبي پوشش گياهي شده است. اين امر در فصل تابستان كه بدون بارش است و حدود 7 ماه طول مي‌كشد. كاملاً‌ چشمگير است اما در فصل زمستان و به دنبال ريزش باران در جلگه‌ها و نواحي پايكوهي استان مناظر زيبايي از علفزارهاي سرسبز و گل‌هاي وحشي خودرو ديده مي‌شود. با توجه به مقدار بارش سالانه و ميانگين دماي زياد تابستان، در استان بوشهر گياهان علفي يك ساله و بوته اي به طور طبيعي مي‌رويند. اين گياهان معمولاً در فصل پاييز و زمستان روييده و رشد مي‌كنند و در فصل بهار و تابستان با شدت گرفتن گرما و كاهش بارندگي به تدريج خشك مي‌شوند و از بين مي‌روند.

با توجه به مطالب ذكر شده، پوشش گياهي استان را مي‌توان به دو بخش تقسيم كرد: الف- جنگل‌ و درختزار؛ ب- مرتع.

الف- جنگل و درختزار: جنگل‌هاي استان بوشهر به 68000 هكتار، معادل 5/24% از سطح كل استان مي‌رسد و شامل جوامع جنگلي كنار، گز، بادام و بنه و حرا مي‌باشد. مهمترين جامعه گياهي آن حرا مي‌باشد كه به رويش‌هاي مانگرو معروف است و از نظر زيست محيطي اهميت زيادي دارند.

ب- مساحت واقع استان بالغ بر 5/1 ميليون هكتار است. اين مراتع غالباً‌ علوفه‌ي كمي دارند و از نوع مراتع بياباني فقير به شمار مي‌رود.

جاذبه‌هاي گردشگري استان بوشهر

استان بوشهر از لحاظ آثار تاريخي و جغرافيايي جاذبه‌هاي متنوع و فراواني براي گردشگري دارد. اين جاذبه‌ها را به طور كلي مي‌توان به دو گروه جاذبه هاي طبيعي و جاذبه هاي تاريخي و فرهنگي تقسيم كرد.

الف- جاذبه‌هاي طبيعي

دريا و سواحل: استان بوشهر ضمن دارا بودن طولاني ترين ساحل بيش از 620كيلومتر در خليج فارس، به علت صخره‌اي بودن قسمتي از آن، زيباترين سواحل را نيز در كناره‌ي جنوب دارد.اين سواحل به دليل آب و هواي گرم و تا حدي ملايم در تمام فصل زمستان و قسمتي از فصول بهار و پاييز براي گذراندن اوقات فراغت مناسب است. در اين ميان سواحل بندر بوشهر به دليل ماسه‌اي بودن، سواحل بندر طاهري به دليل صخره‌اي بودن، و جزيره خارك به دليل مرجاني بودن از زيبايي خيره‌كننده‌اي برخوردارند.

چشمه‌ها و آب‌هاي گرم معدني: آب‌هاي معدني يكي از عوامل توسعه گردشگري در هر ناحيه از استان بوشهر است و برخي از اين‌ها خواص بهداشتي و درماني دارند و در معالجه‌ي امراض پوستي و ساير بيمارها موثرند؛ از جمله چشمه آقا مير احمد اهرم، چشمه‌ي آب بابا، چشمه گوگردي اطراف دالكي و برخي ديگر كه سرچشمه‌ي رودها نيز هستند؛ مانند چشمه ‌هاي بنيان و فارياب كه سرچشمه‌ي رود اهرم را تشكيل مي‌دهند.

جنگل‌هاي پراكنده در سواحل خليج فارس: در كرانه‌ها و جزاير خليج فارس و برخي از نواحي داخلي استان، جنگل‌هاي پراكنده‌ي گرمسيري مانند انجير معابد، كنار يا سدر، بابل و كهور ديده مي‌شود. از طرفي، سواحل جنوبي استان بوشهر شمالي‌ترين قسمت جنگل‌هاي حراست كه براي گردشگري جاذبه‌هاي فراواني دارد.

جنگل‌هاي پراكنده‌ي خائيز اهرم: در ميان كوه‌ها و دره‌هاي حاصل خيز اطراف اهرم علاوه بر چشمه‌ها و جويبارهاي ناشي از آنها، جنگل‌هاي پراكنده، بنه، كنار و گردو و به صورت اهلي، درختان ميوه مانند نارنگي، ليمو ترش و نخل چشم انداز زيبايي را بوجود آورده‌اند.

مناطق حفاظت شده: در استان بوشهر چهار منطقه‌ حفاظت شده وجود دارد كه هر كدام در نوع خود بي‌نظيرند؛ زيرا شرايط طبيعي آن‌ها چون كوهستان، دريا، رود، جنگل و بيشه‌زار، مناطق مساعدي براي زندگي گياهي و جانوري را فراهم كرده است. اين مناطق عبارت‌اند از:

1) منطقه‌ي حفاظت شده مند؛ روستاي بردخون شهرستان دير

2) خليج ناي بند؛ روستاي چاه مبارك شهرستان كنگان

3) حله؛ روستاي كره‌بند شهرستان بوشهر

4) شكارگاه كوه سياه لاور؛ شهرستان دشتي

ب- جاذبه‌هاي فرهنگي و تاريخي

اين جاذبه‌ها شامل اماكن مقدس مذهبي و ‎آثار تاريخي مي‌باشند كه از گذشته به جا مانده است و اهميت خاص خود را دارد.

به طور كلي براي هر شهرستان مي توان جاذبه هاي زير را معرفي كرد. كه از اهميت خاصي برخوردارند و با كاركردن بر روي اين جاذبه ها مي‌توان به توسعه و پيشرفت استان و كل كشور دست يافت:

شهرستان بوشهر

جاذبه هاي سياحتي شهرستان بوشهر عبارت‌اند از: قلعه و آثار تاريخي ريشهر، گورستان انگليسي‌ها، عمارت حاج رئيس، مسجد شيخ سعدون، موزه مردم شناس، آثار باستاني خارگ، كليساي ارامنه، پارك جنگلي چاهكوتاه، مسجد جمعه، عمارت ملك، ساحل دريا، قبر ژنرال انگليسي، پارك دانشجو، عمارت طيب، پارك ليان، عمارت دهدشتي، بازار قديم بوشهر.

برخي از زيارتگاه‌هاي شهرستان بوشهر: امام زاده عبدالمهيمن، امام زاده محمدباقر، قدمگاه عباسعلي، آثار معماري و بناهاي تاريخي در سراسر استان، نشان دهنده وجود نوعي هنر پيشرفته معماري در منطقه است. كه بهترين نمونه آن بافت قديم بوشهر است كه يكي از نادرترين و با شكوه ترين انواع معماري ساحلي در سواحل خليج فارس را به نمايش مي‌گذارد.

شهرستان دشتستان

جاذبه‌هاي سياحتي و زيارتي شهرستان- دشتستان عبارت‌اند از:

گوردختر، كوشك اردشير، كاخ هخامنشي بردك سياه، كاخ كوروش، دژ برازخان، تل خندق، غار چهل خانه، چشمه آبگرم دالكي، شاهزاده ابراهيم، پارك گردشگري آبپخش.

گوردختر: بناي گوردختر بسيار شبيه به مقبره كوروش كبير در پاسارگاد است و قدمت آن به سده ششم قبل از ميلاد بر‌مي‌گردد. اين بنا از 24 قلعه سنگ تشكيل شده است. در سنگ سوراخ‌هايي تعبيه شده كه با بست‌هاي آهني به هم وصل مي‌شوند.

شهرستان تنگستان

جاذبه‌هاي سياحتي و زيارتي تنگستان عبارت‌اند از:

موزه شهيد رئيسعلي دلواري، قلعه زائر خضرخان، چشمه آب گرم ميراحمد، سواحل دريا، تفرجگاهاي سرسبز خائيز، امامزاده ابراهيم، امامزاده جعفر، تنديس رئيسعلي دلواري، تونل جاده اهرم- فراشبند، سد انحرافي اهرم.

خانه و موزه شهيد رئيسعلي دلواري: اين بنادر شهر دلوار به فاصله 45 كيلومتري جنوب بوشهر واقع شده است. دلوار بخش ساحلي تنگستان است و زادگاه رئيسعلي مي‌باشد.

شهرستان كنگان

جادبه هاي سياحتي و زيارتي شهر كنگان عبارت‌اند از:

بندر سيراف، قلعه طاهري، آقا سيد حبيب، گور دخمه، ساحل دريا، پارك طبيعي ناي بند بندر سيراف: وجه تسميه سيراف با توجه به سابقه تاريخي آن و كشفيات باستان‌شناسي كه قدمت اين بندر را به دوره ساساني مي‌رساند به اردشير بابكان نسبت داده شده است. بر مبناي اين نظريه اسم اوليه آن دارد شير آب، بوده است كه در طول تاريخ به سيراف تبديل شده است.

شهرستان دشتي

جاذبه‌هاي سياحتي و زيارتي شهرستان دشتي عبارت‌اند از:

قلعه خورموج، كلات مند، قلعه داراب خان، قلعه دختر، شاهزاده محمد، عمارت شيرينه قلعه خورموج: اين برج بقاياي قلعه عظيم خورموج است كه در شهر خورموج قرار دارد. سبك معماري آن سلجوقي و متاثر از سبك قلعه سازي دروه ساساني است كه با استفاده از طاق نماها و گچبري در آرامش ديوارها و درون اتاق‌ها بنا شده است. اين قلعه يكي از آثار شكوهمند تاريخي استان بوشهر است.

عوامل موثر در توسعه حمل و نقل

در توسعه‌ي حمل و نقل عوامل زير دخيل هستند:

1) عوامل طبيعي: پتانسيل يك كشور در زمينه‌ي حمل و نقل را، جغرافياي طبيعي آن كشور معين مي كند. سواحل طولاني دريايي، بنادر مجهز، رودخانه‌هاي قابل كشتيراني و يا درياچه هاي طبيعي، موجب شكوفايي و توسعه‌ي حمل و نقل آبي در يك كشور مي‌گردد. از طرف كوه‌هاي مرتفع، باتلاق ها، كويرهاي بزرگ از موانع عمده توسعه‌ي حمل و نقل زميني قلمداد مي‌شوند. با آنكه كوير لوت يكي از بزرگترين كويرهاي جهان است و دو رشته كوه البرز و زاگرس طولاني‌ترين رشته كوههاي ايران هستند ولي مانعي بزرگ در توسعه آسان و ارزان حمل و نقل زميني محسوب مي‌شوند.

2) عوامل اقتصادي: مكانيزه شدن و توليد انبوه، رشد بازرگاني و تجارت و سير سريع مراحل صنعتي باعث توسعه بازار مصرفي شده است كه نتيجه آن نياز روز افزون به تسهيلات حمل و نقل مي‌باشد.

3) عوامل سياسي: دولت‌هاي مقتدر براي اطمينان بخشيدن به سرمايه‌گذاران ملي و خارجي به منظور انجام سرمايه گذاري در بخش‌هاي اقتصادي جامعه، مبادرت به توسعه زيربنايي حمل و نقل خود مي‌نمايند. در شاخه‌ي حمل و نقل زميني، عموماً‌ دولت‌ها خود مبادرت به احداث زير بناهاي جاده اي و ريلي نموده‌اند كه مي‌توان دليل آنرا سرعت بخشيدن به آهنگ رشد و توسعه ملي عنوان كرد.

4) عوامل اجتماعي: رشد فرهنگي و اجتماعي موجب تحول در ايده آل‌ها مي‌گردد و جنب و جوش انسان‌ها را تحريك كرده و افزايش مي‌بخشد و موجب رشد و توسعه حمل و نقل مي‌گردد.

5) عوامل فني و ابزاري: عواملي مانند دانش فني لازم، مواد اوليه، تعداد افراد متخصص، سرمايه كافي و نهايتاً‌ ابزار آلات و دستگاههاي مورد نياز مي باشد. (قائم مقامي؛ 1377؛ ص 168- 170)

اهميت سرمايه‌گذاري در حمل و نقل

بخش حمل و نقل اساساً اهميت حياتي در امر توسعه كشورها دارد. تجربيات جهاني نشان داده است كه سرمايه‌گذاري در حمل ونقل امر مبادلات و مراودات را در هر دو سطح ملي و بين‌المللي ارتقا داده و اين امر پيامدهاي مطلوب بسياري به دنبال خواهد داشت. سرمايه‌گذاري در زير ساخت‌هاي حمل و نقل شهري و خدمات عمومي حمل و نقل نيز از طريق تجديد نظر در مكان گزيني واحدهاي توليدي و تغيير در الگوي تراكم شهري و افزايش كارايي و بازدهي نيروي كار موثر واقع شده است.

تصميم گيري معقول به منظور سرمايه‌گذاري متعادل در بخش حمل و نقل براي كشورهاي جهان سومي و فقير اهميت حياتي دارد. اصولاً‌ امكان سرمايه گذاري در زمينه‌هاي مختلف حمل و نقل نه تنها سبب تقويت بازار در جهات مختلف مي‌شود بلكه موجب پيدايش زمينه‌هاي گوناگون اشتغال شده و استفاده هر يك از افراد جامعه را از كالاهاي توليدي ديگران افزايش مي‌دهد.

قبول مسئوليت در اين نوع سرمايه‌گذاري، اگر چه غالباً بر عهده دولت است ولي قدرت توليدي جامعه نيز در بارور ساختن اين سرمايه‌ها عامل عمده‌اي بشمار مي‌رود. (محمودي؛ 1376؛ صص 216-222)

آسيا، آفريقا، آمريكاي لاتين با داشتن 71% جمعيت جهان، فقط 15% حمل ونقل ريلي و 17% اتوبوس‌ها و كاميون‌هاي دنيا را در اختيار دارند. آيقا با داشتن 22% سطح كره خاكي فقط از 4% جاده هاي آسفالته دنيا برخوردار است. از 19ميليارد دلار سرمايه‌گذاري انجام يافته براي ساخت بزرگراههاي جهان در دهه‌ي 19960، 16 ميليارد دلار آن در كشورهاي آمريكاي شمالي و اروپا بوده است.

در انتها اينكه كشورهاي كمتر توسعه يافته يا جهان سومي نظير ايران بايد امر سرمايه‌گذاري در بخش حمل و نقل را جدي بگيرند و بدانند كه براي دست‌يابي به رشد و توسعه‌ي اقتصادي و گردشگري، بهره‌مندي از تسهيلات حمل و نقل مناسب، عامل بسيار مهمي است.